Cố Cảnh Chu
Cố nghệ nhân Cố Cảnh Chu (1915 – 1992) là một người thầy vĩ đại về nghệ thuật ấm tử sa của Trung Quốc, ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghề thủ công làm ấm. Năm 18 tuổi ông bắt đầu sự nghiệp đầy vẻ vang của mình và chỉ 2 năm sau ông đã là một thợ thủ công có tiếng ở đất Nghi Hưng. Những chiếc ấm do ông tạo ra không chỉ có tính ứng dụng cao mà tính nghệ thuật và thẩm mỹ cũng rất cao. Bên cạnh đó ông cũng tham gia công tác đào tạo và nhiều nghệ nhân nổi tiếng sau này là học trò của ông như: Từ Hán Đường, Lý Cảnh Hồng, v.v… Một số tác phẩm ấm tiêu biểu của ông: Thạch biều, Báo xuân mai, Tăng mao, Liên tử, Châu bàn, Như ý v.v…
Tưởng Dung
Nghệ nhân nổi tiếng tiếp theo cũng thường được nhớ tới là Tưởng Dung, bà cũng là một người thầy vĩ đại của nghệ thuật ấm tử sa mà Trung Quốc đã sản sinh ra. Tưởng Dung sinh năm 1919 trong một gia đình cũng có truyền thống nghề thủ công ở Nghi Hưng, năm 11 tuổi bà bắt đầu theo cha mẹ học nghề làm ấm. Năm 1936 bà cho ra đời tác phẩm Nho sóc, năm 1939 bà gia nhập một công ty ở Thượng Hải chuyên làm đồ giả cổ. Năm 1945 bà quay trở về quê hương Nghi Hưng và chuyên tâm làm ấm. Năm 1955 bà cùng một số người khác đã thành lập hiệp hội nghề làm ấm tử sa ở Nghi Hưng. Từ năm 1966 – 1975 là giai đoạn diễn ra cuộc Cách mạng Văn hóa ở Trung Quốc nên nghề làm ấm tử sa cũng bị gián đoạn. Năm 1975 bà cho ra đời tác phẩm Sen vịt, năm 1977 là tác phẩm Cà tím, Bí ngô. Năm 1995 là tác phẩm Trường thọ, Bích Hoa và còn rất nhiều các tác phẩm tuyệt vời khác. Những tác phẩm của bà thường lấy cảm hứng và cách điệu theo hình dáng của cỏ cây hoa lá và tất nhiên có tính nghệ thuật rất cao. Năm 1955 chiếc Ấm Sen của bà đã được Thủ tướng Chu Ân Lai dùng làm tặng phẩm cho nước ngoài. Bà cũng đào tạo ra nhiều lớp nghệ nhân xuất sắc sau này trong đó phải kể tới con gái bà Tưởng Nghệ Hoa. Trải qua nhiều thăng trầm của nghề làm ấm hiện nay bà đã được công nhận là Đại mỹ thuật công nghệ sư và là giám khảo trong các cuộc thi ấm .
Từ Hán Đường
Nghệ nhân Từ Hán Đường sinh năm 1932 cũng trong một gia đình có truyền thống nghề thủ công, năm 1948 ông bắt đầu tham gia làm ấm tử sa. Trong những năm 1950 ông theo học nghệ nhân Cố Cảnh Chu, những tác phẩm của ông có hình dáng phong phú, điêu luyện về kỹ thuật và tinh xảo về đường nét. Ông cũng tham gia công tác nghiên cứu và viết sách, các cuốn sách ông đã cho ra đời như Nghệ thuật ấm tử sa truyền thống, Trà và ấm, Hình dáng ấm trà truyền thống. Các tác phẩm của ông hiện đang được lưu giữ tại một số các bảo tàng rất nổi tiếng cả trong và ngoài nước như Bảo tàng Nam Kinh, Bảo tàng Lịch sử trung Quốc, Bảo tàng Trà cụ tại Hồng Kông, Bảo tàng Hoàng gia Bỉ và Bảo tàng Victory tại Anh.
Uông Dân Tiên
Nghệ nhân Uông Dân Tiên sinh năm 1943, năm 14 tuổi bà bắt đầu tham gia làm ấm tử sa và đến năm 17 tuổi bà đã nhận được sự dẫn dắt, dạy dỗ của nhiều nghệ nhân nổi tiếng. Sau hơn 10 năm làm ấm dưới sự dìu dắt của nhiều người thầy lớn bà đã đã đạt được những kinh nghiệm và hiểu biết sâu rộng về gốm sứ nói chung và tử sa nói riêng. Tính đến nay bà đã có hơn 100 tác phẩm đạt nhiều giải vàng tại các triển lãm gốm sứ nghệ thuật cả trong và ngoài nước, phần lớn các tác phẩm đó được sử dụng như lễ vật quốc gia tặng các chính khách nước ngoài và được lưu giữ tại nhiều bảo tàng lớn như Bảo tàng quốc gia Băc Kinh.
Bao Chí Cường
Bao Chí Cường sinh năm 1946 tại Nghi Hưng, năm 1959 ông bắt đầu học nghề gốm và dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân Ngô Vân Căn ông học khắc trên chất liệu gốm. Năm 1965 ông được nghệ nhân Nhậm Hán Đình hướng dẫn , năm 1975 ông nghiên cứu tại Học viện Mỹ thuật trung ương Trung Quốc về nghệ thuật gốm sứ. Ông nổi tiếng với kỹ thuật kết hợp nghệ thuật hội hoạ, điêu khắc và thư pháp vào những chiếc ấm tử sa. Những tác phẩm của ông đã đạt rất nhiều giải vàng tại các triển lãm đồ thủ công gốm sứ cả trong và ngoài nước, và hiện các tác phẩm đó đang nằm trong các viện bảo tàng lớn như Bảo tàng Bắc Kinh, Bảo tàng Nam Kinh, Viện nghệ thuật và thủ công mỹ nghệ Trung Quốc. Hiện ông đang nắm giữ vị trí Giám đốc nghệ thuật hiệp hội gốm tỉnh Giang Tô, Phó chủ tịch hiệp hội nghiên cứu Văn hoá và Nghệ thuật Nghi Hưng Trung Quốc và được công nhận là nghệ nhân cấp quốc gia.
Đàm Tuyền Hải
Đàm Tuyền Hải sinh năm 1939 tại Giang Tô – Nghi Hưng, ông tốt nghiệp Học viện Nghệ thuật Trung ương khoa Thủ công mỹ nghệ năm 1976. Năm 2004 ông chính thức được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân cấp quốc gia. Các tác phẩm của ông cũng từng tham gia các cuộc thi, triển lãm quốc tế và dành được nhiều giải vàng như giải vàng năm 1984 tại Hội chợ Leipzig – Đức, giải nhất năm 1985 tại Triển lãm các sản phẩm mới tỉnh Giang Tô, năm 1989 tại Triển lãm hội hoạ và thư pháp tỉnh An Huy – Chiết Giang, v.v… Ông cũng từng nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng như Phó chụ tịch hội nghệ thuật gốm sứ Trung Quốc khoá VII, VIII, IX , Chủ tịch hội điêu khắc Hồng Kông – Trung Quốc.
Lý Xương Hồng
Lý Xương Hồng sinh năm 1937 tại Nghi Hưng, năm 1955 ông bắt đầu học nghề gốm tử sa dưới sự chỉ dạy của cố nghệ nhân Cố Cảnh Chu. Các tác phẩm của ông cũng đã từng dành nhiều giải vàng tại các triển lãm, hội trợ trong và ngoài nước. Bên cạnh đó ông cũng dành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu và biên tập các tài liệu về nghệ thuật Tử sa. Chính nhờ những công hiến đó mà năm 1989 ông đã được Chính quyền tỉnh Giang Tô phong tặng nghệ nhân cấp cao, đến năm 2000 ông được Chính phủ Trung Quốc trao tặng danh hiệu nghệ nhân cấp quốc gia.
Châu Quế Trân
Châu Quế Trân sinh năm 1943 tại Nghi Hưng, bà là nghệ nhân cấp cao và cũng là một học trò xuất sắc của nghệ sư Cố Cảnh Chu.
Cố Thiệu Bồi
Cố Thiệu Bồi sinh năm 1945 trong gia đình có truyền thống về gốm sứ, năm 1958 ông bắt đầu vào trường học nghề Tử sa dưới sự giúp đỡ chỉ dạy của nghệ sư Cố Cảnh Chu. Các tác phẩm của ông đã từng dành đến 18 giải vàng cấp quốc gia và cấp tỉnh, năm 1989 ông từng là Phó chủ tịch hội gốm sứ tỉnh Giang Tô.
Hà Đạo Hồng
Hà Đạo Hồng sinh năm 1943 tại Nghi Hưng là nghệ nhân cấp cao, năm 1958 ông bắt đầu tham làm ấm tử sa dưới sự chỉ dẫn của Bùi Thạch Dân. Từ năm 1975 đến 1980 ông nghiên cứu tại Học viện Mỹ thuật trung ương Trung Quốc, các tác phẩm của ông đã từng dành nhiều giải vàng tại các liên hoan triển lãm nghệ thuật và còn được lựa chọn sử dụng làm quà tặng quốc gia. Hơn 30 năm làm ấm ông đã tạo ra hơn 100 tác phẩm với nhiều hình dáng đặc sắc khác nhau, phần lớn chúng đều đang năm trong các viện bảo tàng lớn cả trong và ngoài nước. Bên cạnh đó ông cũng tham gia nghiên cứu và giảng dạy tại các viện và trường đại học lớn như Viện hàn lâm Mỹ thuật trung ương, Đại học Thanh Hoa.
Lưu Kiến Bình
Lưu Kiến Bình sinh năm 1957 là nghệ nhân cấp cao, năm 1976 ông bắt đầu học nghề Tử sa. Năm 1983 ông tốt nghiệp Học viện nghệ thuật Nam Kinh, năm 1989 ông tốt nghiệp Học viện mỹ thuật Trung ương. Các tác phẩm của ông cũng từng tham gia và dành nhiểu giải vàng tại các hội trợ, triển lãm trong và ngoài nước.
Thẩm Cừ Hoa
Năm 1955 Thẩm Cừ Hoa bắt đầu gia nhập làng Tử sa dưới sự hướng dẫn của Cố Cảnh Chu, năm 1958 bà tham gia giảng dạy và nghiên cứu về đất Tử sa. Từ năm 1979 – 1982 bà tham gia Hội liên hiệp phụ nữ Trung Hoa và được hội trao tặng giải bàn tay vàng trong cuộc thi trào mừng thành lập hội. Năm 1989 bà đã đạt danh hiệu công nghệ mỹ thuật cấp cao, năm 1999 bà được tỉnh Giang Tô trao tặng danh hiệu công nghệ mỹ thuật sư và đến năm 2007 bà trở thành đại mỹ thuật công nghệ sư. Các tác phẩm của bà hiện đang lưu giữ tại rất nhiều các bảo tàng lớn cả trong và ngoài nước, bà từng kết hợp với Lý Xương Hồng cùng thực hiện tác phẩm “Trà Trúc” và đạt giải vang tại triển lãm Leipzig.
Lời kết về các nghệ nhân làm Ấm Tử Sa
Xuôi dòng phát triển theo thời gian tôi vừa điểm lại 12 gương mặt nghệ nhân tiêu biểu của nghệ thuật Tử sa trong thế kỷ XX, trên thực tế còn rất nhiều những tên tuổi khác mà trong các bài viết sau có dịp tôi sẽ đề cập tới. Đây là 12 gương mặt thường hay được nhớ đến không chỉ bởi những tác phẩm tuyệt tác họ đã tạo ra mà còn bởi những cống hiến cho ngành gốm sứ Trung Quốc nói chung. Họ đều là những con người rất tài năng, mỗi người đều có những nét riêng biệt và đặc sắc trong việc chế tác ấm tử sa. Hai cố nghệ sư Cố Cảnh Chu và Tưởng Dung được coi là những người tiên phong đặt nền móng cho phong cách chế tác ấm tử sa đương đại. Các tác phẩm của Cố Cảnh Chu có hình dáng kết cấu đơn giản vững chắc chủ yếu là hình khối tròn hoặc lập phương thiên về công năng sử dụng hàng ngày nhưng vẫn mang tính nghệ thuật cao. Trái lại các tác phẩm của Tưởng Dung lại rất hay sử dụng các chi tiết trang trí cầu kỳ bên ngoài thân ấm, trên nắp ấm mang màu sắc thiên nhiên vì được cách điệu từ cỏ cây hoa lá chim thú. Sự ảnh hưởng này được thể hiện rất rõ trên các tác phẩm của lớp nghệ nhân là học trò của hai ông/bà sau này. Uông Dân Tiên cũng là nghệ nhân hay sử dụng các chi tiết trang trí bên ngoài thân ấm, Bao Chí Cường lại thích sử dụng thư pháp và hội hoạ để khắc lên thân ấm. Lý Xương Hồng và Châu Quế Trân luôn thích lấy cảm hứng từ những dáng ấm truyền thống rồi cách điệu một vài chi tiết như vòi, quai, nắp ấm. Trong khi Thẩm Cừ Hoa lại hay sử dụng phương pháp cách điệu các chi tiết trên ấm với hình dáng của những con thú. Nghệ nhân họ Hà nổi tiếng với những chiếc ấm có vòi và quai rất đặc biệt không thể lẫn với ai, kỹ thuật đó ảnh hưởng tới cả con gái ông sau này là Hà Yến Bình.
Nguồn : facebook Yixing Hu Tea
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét